Edirne’de II. Abdülhamid döneminde yaptırılan, zamanına göre modern ameliyathanesiyle dikkat çeken ve özellikle Balkan Savaşları’nda yaralı askerlerin tedavisinde değerli bir rol oynayan Edirne Merkez Askeri Hastanesi’nden geriye sadece bir duvar kaldı. Savaşlar. Zamanla çöplüğe dönen tarihi yapı hakkında konuşan Trakya Üniversitesi’nden Prof. Dr.
Osmanlı döneminde 2. Ordu’nun merkezi olan Edirne’de, 1877-1878 savaşından sonra yaralı ve hastaların toplu bakımını sağlamak üzere şehrin batısında 500 yataklı olarak hizmete açılan Edirne Merkez Askeri Hastanesi. Osmanlı-Rus Savaşı, bir asrı aşkın sürenin ardından geriye kalan tek savaştır. Duvarıyla tarihe meydan okuyor. Özellikle 1912-1913 Balkan Savaşları’nda kritik rol oynayan hastanenin yakın tarihin en önemli tanıklarından biri olduğunu söyleyen Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Engin Beksaç, şunları söyledi: Osmanlı’da röntgen ışınlarının ilk kullanıldığı kurumlardan birinin burası olduğu kayıtlardan anlaşılmaktadır. prof. Dr. Beksaç, günümüze sadece bir duvarı kalan yapının kesinlikle savunulması gerektiğini belirtti.
‘İLK RÖNTGEN CİHAZI KULLANILDI’
Edirne Merkez Askeri Hastanesi’nin kent tarihinin belki de en sancılı süreçlerini temsil eden yapılardan biri olduğunu belirten Prof. Hastane özellikle Balkan Savaşları döneminde çok aktif kullanılan hastanelerden biridir.Özellikle o dönemin en gelişmiş hastanesi olarak dikkat çekmektedir.Hastane olduğunu biliyoruz.Tüm prestiji ile günümüzün modern hastanesi olarak karşımıza çıkmaktadır. Aslında bu hastanedeki röntgen uzmanı kitaplarından tanıdığımız Tosyavizade Rıfat Osman Bey’dir ve bu hastanede röntgen uzmanı olduğunu biliyoruz.Daha sonra bu kişi Edirne He ile tanışmıştır. bununla ilgili birçok esere imza atmış, resmini çizmiş, tutanak tutmuş önemli bir isimdir.”
‘PASSLY KORUNMADI’
Edirne’nin uzun işgal döneminde hastanenin etkin bir şekilde kullanıldığını anlatan Prof. tabya ile uyumlu olarak yapılmıştır, çağdaş bir plana sahiptir.Buna göre şehir merkezine gidildiğinde bu tabyalara tam uyumlu olarak inşa edilmiş bir cephaneliği de vardır.düzenli bir şekilde yerleştirilmiştir.Hastane maalesef yıkılmıştır zamanla tüm panoları, kapıları ve teçhizatı sökülmüştür.Ne yazık ki korunamamıştır.Aslında Edirne’de en çok korunması gereken yapılardan biridir.Ne yazık ki yapılamadığı için yıkılmıştır. Korunacak ve hemen yanı çok daha acı verici bir şekilde çöplük olarak kullanılıyordu” dedi.
‘Şehitlik de ortadan kalktı’
prof. Dr. Balkan Savaşları’nda Edirne şehitlerinin, bu hastane ile ilişkisi aşağıdadır: “Bir şehitlik vardır ki şehit olmuştur. Ne yazık ki o şehitlik kaderine terk edildiği için terk edilmiş ve yok olmuştur. En son gittiğimde mezar taşı yoktu, durumu da yoktu. Temelde bunlar Edirne için üzücü” dedi.
‘DİRENİŞ SEMBOLÜ’
Bu askeri hastanenin bir sembol olduğunu ifade eden Prof. Burada şehit olan ecdadımızın ruhuna, ki bu korunmalıdır. Bir an önce korunmalı ve ‘ihtiyat abidesi’ niteliğindedir. Bu yapının bilinen ve çok yeni bir yapı olarak korunması gerektiğine inanıyorum. Ama ne yazık ki Edirne’deki diğer birçok yapı gibi terkedilmiş ve gitmiş.” Atalarımıza bir saygı duruşu olarak korunması gerektiğini düşünüyorum. Burası artık müze değil, başlı başına bir anıt” dedi.
EDİRNE MERKEZ ASKERİ HASTANESİNİN TARİHÇESİ
Edirne Merkez Askeri Hastanesi, Müşir Veysel Paşa zamanında, 28 Kasım 1889’da Tepebağlar’da kamulaştırılan alanda hizmete açıldı. Zamanına göre oldukça modern bir ameliyathaneye sahip olan hastanenin koridorları, Balkan Savaşları sırasında yaralı askerlerle dolup taşıyordu. Birinci Dünya Savaşı sırasında hastane restore edilerek 500 yatak kapasiteli olarak yeniden faaliyete geçmiştir. Zamanla hastane kimliğini kaybeden yapı, 1938 yılında köy enstitüsü, 1939 yılında kurs ve daha sonra göçmen misafirhanesi olarak hizmet vermiştir. Bina, 1981 yılında Maliye Bakanlığı tarafından askeri kullanım için Milli Savunma Bakanlığına devredilmiştir.
